Werner Herzog – Wave △ Press

UZS – Ukryte Zalety Systemu: Ukryte Zalety Systemu (LP; Antena Krzyku / Opensources; Polska; luty 2015)

Dzień dobry. Witam w Polsce. Dziś poszukamy „ukrytych zalet systemu”. Jedną z nich jest na pewno to, że wobec opinii, które formułują gazety o ogólnokrajowym zasięgu, oraz nowoczesne, prężnie działające rządowe (i „pozarządowe”) organizacje „kulturalne”, czy wreszcie pożądane przez system „wpływowe” grupy wzajemnej adoracji – wobec tego wszystkiego i jeszcze kilku innych systemowych dziwactw – można wystąpić z własnym zdaniem. Niestety, cena indywidualności jest dziś w Polsce wysoka (a raczej niska). Ryzykujemy bowiem wykluczenie (ależ proszę, „czuję się zaszczycony, będąc wykluczonym z tego towarzystwa” – Lars von Trier), a co za tym idzie – wielopostaciowy głód („jedz kamienie” – radził już dawno temu Wojciech Bąkowski). Zanim więc indywidualista (albo po prostu zwykły wolny człowiek) popełni samobójstwo, jest systematycznie gnębiony. Tu jednak pojawia się kolejna „zaleta systemu” – życie w poczuciu dekadencji, rozpadu i zagrożenia. W tym bagnie należy, zgodnie z zasadą przekory, pływać jak ryba w wodzie. Cieszyć się nim, niczym dziecko kogutem w makabresce Wernera Herzoga.

Teraz posłuchajmy muzyki zespołu, z którą system najwyraźniej chce zajść w jakąś, bliżej nieokreśloną, formę relacji – tak przynajmniej odczytuję zwiększoną obecność brzmień UZS w polskich medialnych kołchoźnikach. „Twoja ulica już niedługo” to jeden z najlepszych utworów na płycie – słuchać głośno!

Jest moc, prawda? System dobrze trafił. Ma czasem gust, choć tworzą go ludzie bez wykształcenia (tym bardziej artystycznego). Ukryte Zalety Systemu to debiutancki longplay wrocławskiej formacji, która w momencie powstania – w 2013 roku – miała być wyłącznie muzyczną efemerydą. Brzmienie UZS jest jednak na tyle dobre, że solidnie osadza się w wyobraźni słuchaczy, chcących powracać do przesłania tej płyty – tyleż prostego, co pełnego poetyckich walorów (świetne polskie teksty utworów po prostu trafiają w sedno i kąsają). Zespół więc intensywnie i z powodzeniem koncertuje. Jaką muzykę znajdziemy na płycie?

UZS - Ukryte Zalety Systemu (okładka płyty winylowej i CD / źródło: Facebook) — UZS – Ukryte Zalety Systemu (okładka płyty winylowej i CD / źródło: Facebook)

Pod okładką stylizowaną na dawny rodzimy ekspresjonizm skrywa się potężna dawka ciemnej (albo jasnej) post punkowej energii o rodowodzie bliskim nagraniom zimnej fali spod znaku puławskiej Siekiery. Tę siłę wyrazu wzmacniają melodyjność i piosenkowość, które zaś można odnaleźć jako walor brzmienia zespołu, do którego system ślinił się niegdyś bardzo podobnie – Cool Kids Of Death. UZS nie tworzy jednak muzyki wtórnej, zależnej od jakichkolwiek wzorców. Znakomite aranżacje punkowe (punk to podstawowy żywioł tej muzyki), zimno falowe, czy też bliskie współczesnej odmianie synth wave wtręty elektroniczne są na krążku Ukryte Zalety Systemu potraktowane niemal wyłącznie jako stylistyczne metafory i asumpt do dalszych muzycznych poszukiwań. To jednak nie zmienia faktu, że obcujemy z muzyką rdzennie post punkową i zimno falową. Majstersztyk i to nader rzadkiej próby – podobne eksperymenty powstawały chyba tylko we wczesnych latach osiemdziesiątych pod egidą zapomnianej już szwedzkiej wytwórni i ruchu artystycznego Radium 226.05.

Na uwagę zasługuje także fakt, iż płyta jest nader starannie nagrana i – co najważniejsze – zrealizowana dźwiękowo z perfekcyjnym wyczuciem potrzeb poszczególnych instrumentów. Kto chce usłyszeć jak brzmią współcześnie punkowe riffy, ten powinien sięgnąć w pierwszym rzędzie właśnie po Ukryte Zalety Systemu.

Jak wszystko co swoiście piękne i wartościowe, także i Ukryte Zalety Systemu mogą spotkać się z sofizmatyką degradującą proste sensy tej płyty. Dlatego należy jej przede wszystkim słuchać. Bez zbędnych ideologizacji. Obok „Twoja ulica już niedługo” faworyzuję utwory: „Czas wypłaty”, „Obcy”, „Planeta map”, „Samotność ankietera”, oraz tytułowy.

Szymon Gołąb

Głos: DJ InVitro

Album w wersji fizycznej (płyta winylowa LP / 2LP i CD) do nabycia w sklepie internetowym wytwórni Antena Krzyku (serwis seeyousoon.pl).

UZS – Ukryte Zalety Systemu – Facebook

Veil Of Light: Ξ (LP; Beläten; Szwajcaria; 7 listopada 2014)

We wnętrzu tej płyty dzieje się coś niezwykłego. Muzyka osiąga tu rejestr wzniosłości zdolnej przemienić dźwięki w materię duchową. Operationes spirituales, czynności magiczne, są od dawna specjalnością projektu z Zurichu, jednak na Ksi (tak odczytuje się grecką literę Ξ) ich wyraz jest szczególnie nieporównywalny i urzekający.

Cenię wydawnictwa, które swą aurą trafiają w sens czasu, w jakim ujrzały światło dzienne – a zarazem wybiegają poza wszelką czasowość. Mistyczny ton przemiany – oto znaczenie, ku któremu sztuka zwraca się u progu zimy, w czasie, jaki przekształca życie w śmierć. Ksi trafia doskonale w znaczenie tej pory; jest też – jak dotąd – jej najpełniejszym muzycznym wyrazem.

To czwarte wydawnictwo w dyskografii Veil Of Light – a zarazem pierwsze w formacie longplay – ukaże się niebawem na płycie winylowej, zaś od dziś (1 listopada) dostępne jest w postaci elektronicznej. Na Ksi składa się dziesięć utworów utrzymanych w charakterystycznej dla szwajcarskiego duetu zimnej i podniosłej estetyce. Pierwszym (choć znacząco pozbawionym ekspozycji) planem tej muzyki jest męski wokal, budujący nastrój swoich opowieści („opowieść” to w pełni uzasadnione tu słowo) w sposób perfekcyjnie niemal „beznamiętny”, „otchłanny”, czy wręcz – już bez cudzysłowu – zaświatowy. Pod tym względem Veil Of Light to najlepsza na współczesnej scenie cold / dark wave kontynuacja chłodnych natchnień Iana Curtisa. Temu niezwykłemu głosowi towarzyszy tu instrumentarium elektroniczne, oraz – w niektórych kompozycjach – równie kunsztownie „schowane” brzmienie gitary basowej, a także obowiązkowy automatyczny puls. Odnotujmy, że nawet walory rytmiczne tej płyty mają wiele wymiarów i to one właśnie wprowadzają wspomnianą na początku niezwykłość, zapowiedzią której jest zwornik albumu, jego centralny punkt – utwór „Falling”.

„Falling” dosłownie ekploduje ciemną wzniosłością, transgresją, paradoksalnym wstąpieniem w głąb. Przemiana ta dokonuje się dzięki połączeniu zimno falowego pulsu z syntezatorową ścianą dźwięku o organowych niemal rejestrach – a to jedynie przedsmak tego, co nastąpi wkrótce: „Sleepless Nights”, „Martyr”, „No Flesh Around The Heart” i wspaniała koda płyty, „Dust” – te utwory zawierają w sobie tajemnicę i piękno mrocznych przekształceń. Tło „Martyr” brzmi podobnie do niezapomnianego soundtracku Popol Vuh z wampirycznej wizji Wernera Herzoga… Scena, w której Isabelle Adjani chodzi ulicami umierającego miasta i wszyscy są głusi, wszyscy odwróceni, zapamiętali w hipnotycznym amoku umierania… Oto aura powtórzona w tej kompozycji jednej z najpiękniejszych na płycie.

Jednym ze znaczeń symbolu ksi jest postęp. We wnętrzu najnowszego albumu Veil Of Light obcujemy z jego ciemnym, brzemiennym mrokiem i śmiercią biegunem. „Dust”, czyli ‚proch’ kończy tę muzyczną wizję. Kto przekona mnie, iż współczesna „postępowość” nie podąża właśnie w tę stronę?

Szymon Gołąb

Veil Of Light – Facebook