Emocje towarzyszące umieraniu i śmierci ukochanego człowieka są niemal niewyrażalne za pomocą słów. Wtedy pojawić może się muzyka, która należy do innego porządku rzeczywistości, przekracza wszelkie konwencje i żyje niejako poza czasem, w sferze „wieczności” – w którą teraz trzeba patrzeć, aby zobaczyć (przypomnieć sobie) dobro oczu prowadzących cię dotąd z miłością przez całe życie. Czytaj dalej „ŻAŁOBA / Kontraband Kollektif: Atropos”→
I Międzynarodowy Festiwal Kultury „Stara Tradycja” Lidzbark 2015 (14 sierpnia, piątek, godz. 18; scena plenerowa w parku rekreacyjno-wypoczynkowym przy ulicy Garbuzy w Lidzbarku)
Nareszcie! „Pola, lasu, rzeki”! Czas wypocząć. Lato jest też porą poszukiwań tego, co na kulturalnej mapie Polski i świata nowe, inspirujące i odległe od codziennej monotonii. Te walory niewątpliwie wyróżniają mającą odbyć się w najbliższym czasie pierwszą odsłonę „Starej Tradycji” – festiwalu kultury ludowej, który choć wpisany jest w miejsce o kameralnej atmosferze (Lidzbark Welski na Mazurach to miasto o wiele mniejsze od – na przykład – znanego z organizacji Castle Party Bolkowa), to zapowiada się być wydarzeniem tyleż o lokalnym, co międzynarodowym zasięgu.
Lidzbark z lotu ptaka. U dołu zdjęcia „Małe Jeziorko” i park wypoczynkowo-rekreacyjny – miejsce Festiwalu (źródło: lidzbark.pl)
Kultura ludowa? Folk? Tak! Dzisiejsza rzeczywistość muzyczna przesunęła granice pomiędzy tym, co lokalne, a kulturalnym centrum; tak, iż nagrania zespołów folkowych tej miary co Theodor Bastard, czy Радoсть Моя pojawiają się zarówno na największych scenach festiwalowych świata, jak i podczas niewielkich – lokalnych właśnie – koncertów. Zwraca uwagę szczególnie popularność tej drugiej grupy wśród młodzieży, która to przecież „powinna” (według marketingowych statystyk) słuchać wyłącznie przebojów „eurodance” serwowanych przez dyskotekowy przemysł spod znaku telewizji muzycznych…
Przemysłu rozrywkowego nie obchodzi pokrewieństwo miejsca i muzyki; tam gdzie liczy się tylko zysk, nie ważne są różnorodność i artyzm – nieodłączne cechy zarówno pięknego pejzażu, jak wypełniającej go muzyki – a przecież muzyka brzmi inaczej w Bieszczadach, niż na Mazurach… Syberyjski post punk różni się od polskiej zimnej fali… Dziś w Polsce ponownie należy poszukiwać muzycznej i lokalnej tożsamości – interesującą próbą tego poszukiwania jest właśnie „Stara Tradycja”.
I Międzynarodowy Festiwal Kultury Stara Tradycja Lidzbark 2015 (plakat wydarzenia)
Mimo, że Festiwal będzie trwał tylko jeden dzień (a właściwie wieczór i noc z piątku na sobotę), to jego program jest nader bogaty. Wystąpią formacje prezentujące folklor w jego rdzennej odmianie – co nie oznacza, iż nie będzie miejsca na twórcze interpretacje. Kogo usłyszymy w Lidzbarku?
Wielopokoleniowy zespół folklorystyczny „Kurpiowszczyzna” z Myszyńca. Grupa skupia ponad stu ludowych artystów w różnym wieku. Najstarsi jej członkowie posiadają podobno doskonałe umiejętności wykonywania tradycyjnych pieśni i tańców regionu. Zespół wiernie odtwarza zarówno tradycję muzyczną i językową (pieśni, gra na instrumentach, gwara), wizualną (stroje), jak i metafizyczną (obrzędy) regionu myszynieckiej Puszczy Zielonej.
Yankel Band– to zespół z Łodzi, łączący tradycyjne brzmienia world music – inspirowane głównie folklorem śródziemnomorskim i cygańskim – z jazzem i bluesem. Ta wielokrotnie nagradzana formacja występowała chociażby u boku jednego z najbardziej cenionych polskich basistów jazzowych, Krzysztofa Ścierańskiego. Yankel Band wykorzystują w swoich nastrojowych kompozycjach nader bogate instrumentarium: skrzypce, gitary akustyczne, bas, akordeon, syntezator i perkusję. Element jazzowy zawarty w ich muzyce wykonywanej na żywo gwarantuje częste sięganie po żywioł improwizacji.
Kapela ludowa „Śparogi” – to założony na początku lat dziewięćdziesiątych wielopokoleniowy zespół muzyczny. Pochodzą z Olsztynka, a grają między innymi na: skrzypcach, trąbce, bębnie, oraz akordeonie. Zespół dał dotąd ponad półtora tysiąca koncertów w Polsce, oraz: w Szwecji, Francji, Niemczech, na Łotwie i w Estonii. Formacja ta wystąpi zamiast wymienionej na plakacie kapeli z Łysego.
Zespół śpiewaczy „Echo”jest najmłodszym wykonawcą Festiwalu. Zespół tworzy osiem kobiet (mieszkanek wsi Gołąb w powiecie chełmskim) i trzech mężczyzn (pochodzących z pobliskiej wsi Wólka Kańska). Grupa „stara się nadać swoim piosenkom inny wymiar, jednocześnie stale pozostając w kręgu twórczości ludowej” – można przeczytać na facebookowej stronie „Echa”.
Zespół Śpiewaczy „Echo” (źródło: Facebook)
Lei dindouleto dou roucas– pochodzą z miasteczka Vitrolles w Prowansji (Francja) i będą gościem specjalnym „Starej Tradycji”. Ta wielopokoleniowa grupa taneczna znana jest chociażby z tego, że w interesujący sposób wplata w figury tradycyjnych tańców elementy rekonstrukcji codziennego życia na dawnej francuskiej prowincji. Przedstawienia ludowych artystów z Vitrolles zyskują dzięki temu wyraz parateatralny.
Lei dindouleto dou roucas (źródło: Facebook)
Wstęp na wszystkie koncerty mające odbyć się w ramach „Starej Tradycji” jest wolny. Lato to czas życia w odmiennym rytmie – pora więc na coś innego i nowego w krajobrazie mazurskich (i nie tylko) imprez muzycznych. Zapraszam do Lidzbarka!
Selofan: Tristesse (LP; Grecja; Fabrika Records; 15 marca 2015)
Najnowszy longplay greckiego duetu Selofan to płyta zimna, poważna i piękna. Ukazuje się ona w niewielkim odstępie czasowym od premiery kolejnego długogrającego krążka Lebanon Hanover – i z nastrojem tego albumu może być jedynie porównywalna. Obcujemy tu bowiem z muzycznym chłodem, oraz liryzmem najwyższej próby.
Tristesse jest drugim pełnowymiarowym wydawnictwem w dyskografii duetu Selofan, obok pochodzącej z 2013 roku płyty Verboten. Jest także swego rodzaju muzycznym „seansem”, nastrojową podróżą do głębii odczuwania smutku, samotności, rozgoryczenia i buntu. Nieprzypadkowo otwarciem tego pięknego albumu jest melorecytacja „Der Steppenwolf”, a więc nawiązanie do tytułu i aury powieści Hermanna Hessego. Pełnemu dekadenckiej melancholii żeńskiemu wokalowi sekundują tu minimalistyczne brzmienia fortepianu i – jako tło – szum starej winylowej płyty. Oto początek Tristesse, co zaś znajdziemy we wnętrzu tej otchłani?
Selofan – Tristesse (tył okładki płyty w wersji winylowej)
Przede wszystkim smutek i piękno. Smutek ostateczny, bezkompromisowy, „wilczy” (szubienicę określano niegdyś właśnie „wilczym drzewem”). Piękno też sięga tu podobnych rejestrów – jest niemal krańcowe, towarzyszy doznaniom stania nad uczuciową przepaścią. Otchłanność tę odnaleźć można zwłaszcza we wspaniałym utworze – dialogu, męsko – żeńskim dwugłosie, „Thunderbird”. Obok automatycznego rytmu perkusji i notorycznego motywu gitary basowej pojawia się tu saksofon, a jego ponura fraza jest jedną z najpiękniejszych spośrod wszystkich, jakie ostatnio słyszałem. Instrument ten, również dzięki albumowi Tristesse, powraca w szeregi brzmień zimno falowych – i współczesna odsłona jego obecności jest doskonała, ironiczna, wypełniona refleksyjnością. Pamiętajmy, iż to właśnie w Wilku Stepowym Hermann Hesse łączy „snobowanie się na jazz” z całą sztucznością, „uszminkowaną śmiercią” i smutkiem kultury przedwojennego świata. Album Tristesse przywołuje te emocje. Być może podkreśla, iż stoimy u wejcia do czasów o podobnych kształtach? Urzekająca jest głębia tej płyty.
Selofan
Nowy longplay formacji Selofan śmiało zagląda do wnętrza czarnej otchłani, być może śmielej, niż Besides The Abyss Lebanon Hanover. Te dwie płyty wiele łączy – nie tylko czas wydania, ale i podobny smak dozowanego w nich smutku. Przy czym Tristesse brzmi zdecydowanie pełniej i piękniej. Jest też albumem niezwykle lirycznym.
Na Tristesse nie istnieją utwory, które faworyzuję – to nader spoiste wydawnictwo porusza wyobraźnię każdym ze swych różnorodnych składników. Dla uporządkowania należy wspomnieć, iż jest to płyta trójjęzyczna, kompozycje mają bowiem teksty greckie, niemieckie i angielskie. Również ten zabieg sprawia, że Tristesse to dzieło (tak, dzieło!) w pewnym sensie uniwersalne.